Een moeder van een lesbische dochter uit het netwerk van Vrouw & Altena schreef vanuit het hart een persoonlijk verhaal over vruchtbaarheidsbehandelingen.
- De vrouw van Uitenboogerd kwam aan de deur. Ze wilde mijn vader spreken. De kruideniersvrouw zag er gespannen uit. Ik was een meisje van een jaar of 8. En nieuwsgierig, opgewonden. Het ging over Japie, zo ving ik op, de zoon van Uitenboogerd aan de dijk. Japie, die een beetje raar liep, anders dan de andere grote jongens. En altijd met z’n ene hand wuifde als hij me met een hoge stem groette. Toen mijn vader haar uitliet, zagen ze er bezorgd en teleurgesteld uit, allebei.
Pas jaren later begreep ik dat Jaap, in dat dorp aan de dijk, homoseksueel was. Dat de kruideniersvrouw gehoopt had dat mijn vader, die in het bestuur van de coöperatieve Boerenleenbank zat, een baan voor hem zou kunnen regelen. Bij de bank. Want bij de boeren en tuinders in het dorp ging het niet. Het werd met niet zoveel woorden gezegd, maar hij hoorde er niet bij. Arme moeder, wat zal ’t haar zeer gedaan hebben, die ongezegde uitsluiting. En arme Japie.
Een verhaal over 55 jaar geleden. Nu kan wordt er heel anders naar homo’s gekeken. Ze trouwen, krijgen kinderen….Ja, het zijn andere tijden. En toch, ook nu is er soms sprake van uitsluiting. Van een onbewust en ongezegd ‘moet je maar niet zo zijn’. En nu ben ik moeder, ik voel het. Het doet zeer.
-
Een plotselinge beleidswijziging in de krant: “Het Zorginstituut vindt dat vruchtbaarheidsbehandelingen voor lesbische vrouwen niet meer vergoed moet worden. Dit zorgt voor een kostenbesparing in de zorg.
Veel mensen zeggen instemmend: “Dat regelen ze inderdaad maar zelf. We kunnen de samenleving niet voor alles laten opdraaien.”
Dat betekent dat er zelf gezocht moet worden naar een donor. Maar dat vinden van een donor is lastiger dan veel mensen denken. Ik ben moeder van een gay dochter. Zij en haar vrouw pakten het serieus aan, ze zochten een man met een voltooid gezin. Hoe moeilijk zou het immers later kunnen worden als zo’n donor later met zijn eigen partner geen kinderen zou kunnen krijgen. Maar in hun leeftijdscategorie waren die voltooid gezinnen nog dun gezaaid. Ze moesten dus wat langer wachten, en hoe ouder hoe meer kans op vruchtbaarheidsproblemen. Dan zouden ze ook het medisch circuit in moeten. Dat gaf en geeft zorg.
De beleidswijziging raakte mijn dochter vooreerst dus niet omdat haar vrouw en zij zelf een donor gevonden hebben. En het zelf, buiten het medische circuit hebben geregeld. Ze zijn zielsgelukkig met hun eerste kindje. Laatst zat mijn jarige kleinkindje bij de donor op schoot. Zijn echtgenote en hun kinderen er zingend, liefdevol omheen. Zo rijk. Dit kindje zal later weten wie haar donor is. Nu is het nog gewoon een lieve man in haar leven, die aan de andere kant van het land woont.
Nogmaals, voor nu raakt deze vergoedingendiscussie hen nog niet. En bovendien is het een jaar uitgesteld door een petitie. Dus misschien lukt ook een tweede kindje nog, ook als ze het medisch circuit in moeten. En waarom zijn we dan toch niet blij, als mensen ons feliciteren: “Gelukkig. Geldt voor jullie niet he?. Of: Fijn, een heel jaar uitstel, he?!” Waarom doet het stuk in de krant mijn kind zo zeer?
Welnu, om de onuitgesproken, en bij sommige mensen misschien zelfs onbewuste gedachte die er aan ten grondslag ligt:
“Eigen schuld. Moet je maar niet voor een vrouw kiezen. Dat is toch ook niet natuurlijk?”
Au. Mijn kind heeft me wel eens verteld dat ze liever een man gehad zou hebben. Dat wil, nee dat kán ze niet maar wat was ze graag ‘normaal’ geweest. Ze heft haar hoofd, recht haar rug. En laat de wereld dapper zien dat ze lesbisch is. Maar de (onuitgesproken) zin “Moet ze maar niet…” kwetst.
Behalve kwetsend is het een oneerlijke maat in deze discussie over vergoeding bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Sommige mensen snappen dat ‘oneerlijk’ pas als ik het vertaal naar een hetero-vrouw: “Had ze maar een andere man moeten gaan liefhebben. Had ze maar niet moeten kiezen voor een onvruchtbare man”. Ook eigen keus toch? Dus geen vergoeding?! Pas dan hoort men de rauwe, harde toon. Hoe erg, dat wil je niemand aandoen.
De andere (onuitgesproken) gedachte: “Het is onnatuurlijk dat 2 vrouwen een kind krijgen, dus moeten ze geen vergoeding krijgen voor vruchtbaarheidsbehandelingen”, klopt ook niet. In de natuur komt onvruchtbaarheid regelmatig voor. Dat is natuurlijk. Onder andere door de leeftijd.
Maar toch ken ik een heterostel van boven de 35 waarbij, heel vanzelfsprekend, alles uit de medische kast wordt gehaald om de kinderwens van het paar in vervulling te laten gaan. De man is onvruchtbaar, maar er wordt op allerlei onnatuurlijke manieren gezocht naar een oplossing. Ik gun hen die dure zoektocht van harte, een onvervulde kinderwens is een van de ergste dingen in een mensenleven. Maar het klopt niet dat een vrouw met een onvruchtbare lesbische partner, met net zo’n diepgevoelde kinderwens die ‘onnatuurlijke’ oplossing niet vergoed zou krijgen.
Stelling:
Een 1e reactie: “Ja, we kunnen als samenleving niet alles gaan betalen…” is begrijpelijk. Maar er gaat een fundamentele discussie aan vooraf:
- Vinden we
- dat iedereen het ‘recht’ heeft om een kind te krijgen? Of vinden we
- dat de natuur, of God het helaas niet aan ieder gunt.
- Kiezen we voor a. dan geldt dat voor iedereen. In Nederland is ieder gelijk. We sluiten niemand uit, bij wet.
- Merken we dat de consequentie van a. te duur wordt voor de samenleving? Dan kunnen we niet opeens switchen naar b.
- Dan blijven we bij a. En zeggen dat het weliswaar een ‘recht’ is, maar onbetaalbaar voor verzekeraars. Dan geldt dat voor zowel de onvruchtbare man als voor de onvruchtbare vrouw.
Terug naar de moeder van Japie, in dat dorp aan de dijk. Laten wij, ‘Vrouwen van Altena’ ons sterk maken in solidariteit. Moeders tussen de dijken van Altena weten hoe kwetsend het is als je kind wordt uitgesloten. In 2019 net zo als in 1955. De toen en nog steeds onuitgesproken (soms ongewilde, maar toch) moeite met homoseksualiteit lijkt de keuzes te kleuren. Laten we daarom alert zijn op onuitgesproken oordelen, die mogelijk ten grondslag liggen aan keuzes en beslissingen.
Velen ondertekenden gelukkig de petitie op https://vruchtbaarheidsbehandeling.petities.nl De teller staat nu op 96.000. Die betrokkenheid bij elkaar had effect, er kwam uitstel. Laten we die sociale cohesie, een van de speerpunten van ‘Vrouw en Altena’, niet aan de dijk zetten. Maar ons solidair blijven tonen, ook na dit jaar van uitstel, aan alle vrouwen, hoe ze ook in het leven staan. Wij vrouwen weten hoe verschrikkelijk het is om met een onvervulde kinderwens te moeten leven.
Aafje Faust, Almkerk, 20 maart 2019
Vanwege privacy overwegingen van de dochter is de naam van de auteur gefingeerd. Team Vrouw en Altena is bekend met de identiteit van de auteur
